Wat kun je doen om bijen te helpen
Last updated on juli 4th, 2025 at 05:24 am
De insecten populatie loopt sterk terug door allerlei omstandigheden. Wat kun je doen om mee te helpen aan het voortbestaan van insecten en bijen? Doe actief mee met de bijentelling en geef een verzwakte hommel suikerwater. Daarnaast plaats je ook veel bloemen en planten in de tuin en maai je het gras minder. Van 14 februari tm 30 juni 2025 loopt het burgeronderzoek om dode hommels te verzamelen.
Deze acties zijn in het leven geroepen om onder andere de bij te redden. En misschien kun je zelf nog wel, net als ik, een regenton winnen om de natuur nog een extra handje te helpen. Ik wil hieronder vermelden wat de acties inhouden en wat het doel ervan is. De video, die je onderaan dit blog kunt vinden, is natuurlijk niet vergeten. Heel veel leesplezier!
Bijentelling
Bron: Nationale Bijentelling. Sinds 2018 is er de jaarlijkse bijentelling. Ik had er zelf eerlijk gezegd nog nooit van gehoord. Het gaat niet goed met de wilde bij: van de 360 soorten in Nederland wordt ruim de helft bedreigd. Zonder bijen verdwijnen ook bloemen- planten- en boomsoorten. De bijentelling is een jaarlijks terugkerend onderzoek dat door bepaalde instanties wordt georganiseerd en met hulp van burgers wordt gedaan. Alle telgegevens worden vergeleken met resultaten van onderzoek van de Nederlandse Bijenhoudersvereniging. Zo is goed te zien welke soorten er voorkomen en in welke regio’s.
Bijentelling 2025
In 2025 is de bijentelling gehouden van 10 tm 14 april. En het is gelukt: mijn broer en ik hebben meegeteld. Het was mooi weer dit tel weekend en mede daardoor zijn er maar liefst 77.836 bijen geteld zoals je op de website van de Bijenstichting kunt zien. Dit is het hoogste aantal getelde bijen sinds 2022. Er deden 3.563 tellers mee.
De bijentelling van Margret
Op 11 april deed ik mee aan de bijentelling en telde in de mooie insectvriendelijke tuin van mijn vader. Het is de eerste keer dat ik meedeed. Het was een mooie zonnige dag maar er was wel veel wind. Ik besloot foto’s en film te maken van de bijen die ik zag vliegen zodat ik dan rustig na de telling kon kijken wat voor bijen ik gezien had. Ik vond het best nog een lastig klusje, de (voornamelijk) zweefvliegen gingen even op een bloem zitten om er vervolgens snel weer vandoor te gaan. Dus de foto’s werden ook niet helemaal duidelijk. Maar goed ik heb mijn best gedaan, eerst een paar rondjes door de tuin gelopen en achteraf gekeken met behulp van de foto’s welke bijen er in de tuin waren.
Mijn telling: 2 hommelbijvliegen, 1 grote narcisvlieg, 2 bijvliegen en 6 zweefvliegen onbekend. Ik vraag me ook af hoe je kunt weten dat je een bij al een keer geteld hebt. En mijn zwager gaf ook aan dat de buren, die misschien ook meetellen, waarschijnlijk dezelfde bijen tellen. Op de website van de bijentelling geeft men aan dat je soms een schatting moet maken hoeveel bijen je daadwerkelijk gezien hebt. En ook wordt per regio gekeken welke bijen daar het meeste voorkomen, dus dat is denk ook een globale schatting, want inderdaad is het zo dat de buren dezelfde beestjes kunnen tellen. Maar goed dit is mijn interpretatie. Misschien wordt dat anders bekeken, dan horen we het hier graag bij de reacties. En heb jij nog een manier die helpt bij het snel herkennen van de bijen, laat ons dit dan ook graag weten.
De bijentelling van Erwin
Erwin: Ook ik was één van de 3563 deelnemers die dit jaar hebben meegewerkt aan de jaarlijkse bijentelling! Eerlijk gezegd was dit voor mij ook de eerste keer en vond ik het net als mijn zus Margret vrij lastig om de verschillende bijen te herkennen. Ondanks dat de uitslag van mijn telling niet echt spectaculair was te noemen vond ik het wel heel leuk om te doen! Uiteindelijk heb ik op de laatste zonnige teldag drie bijvliegen geteld en daar bleef het bij.
Normaal wordt onze tuin goed gevonden door verscheidene hommels en bijen maar dit jaar lieten ze het een beetje afweten. Veel planten waren nog niet in bloei en de achtertuin hadden we ook net flink onder handen genomen. Als de telling een maandje later had geweest dan was de uitslag een stuk hoger uitgevallen…
Volgend jaar doe ik ook zeker weer mee met de jaarlijkse bijentelling! Ik hoop oprecht dat er, net als in de periode van Corona, nog heel veel mensen mee gaan doen met dit project!
Ons project “tegelwippen” is weer een stapje in de goede richting. Wederom hebben wij ongeveer twee vierkante meter verwijderd en heeft dit terras plaats moeten maken voor een border met vaste, bloemrijke planten. Volgend jaar gaat het helemaal goedkomen met onze bijentelling hahaha… 😉
Bijentelling 2024
In dit jaar was het een nat, koud en wisselvallig voorjaar. Dit was ook terug te zien in de tellingen. De honingbij, aardhommel en metselbijen werden het meest gespot, deze kunnen ook het best tegen de kou. Het viel op dat het gemiddelde aantal bestuivers per telling nu 18 stuks was, terwijl dit het jaar daarvoor 15 stuks telde. Dit kan komen doordat je in 2024 ook met een groep mocht tellen ( twee zien meer dan één) en steeds meer mensen maken hun tuin insect vriendelijker.
Bijentelling 2023
In 2023 is de bijentelling op 15 en 16 april geweest. Met de telling hebben 3.465 mensen meegedaan. Er zijn toen 58.511 bijen en zweefvliegen geteld. Het was deze periode kouder weer en daardoor zijn er minder bijen geteld per teller. De honingbij staat weer op nummer 1, gevolgd door de gehoornde metselbij en de rosse metselbij. Via onderstaande link van de nationale bijentelling kun je meer lezen over de telling van 2023.
Bijentelling 2022
Op 23 en 24 april van 2022 was de Nationale Bijentelling. Duizenden mensen telden de bijen in hun tuin. Op het eerste gezicht zijn er dit jaar wat opvallende veranderingen in de bijenpopulatie.
De gehoornde metselbij was voorheen schaars, maar is nu de meest voorkomende wilde bij. Deze soort heeft waarschijnlijk baat bij het steeds warmer wordende klimaat.
De honingbij staat op de eerste plaats, maar is toch minder gezien dan in voorgaande jaren. Dit komt waarschijnlijk door het zachte en vochtige weer in de winter.
Meedoen met de bijentelling
Het is niet moeilijk om met de bijentelling mee te doen, al zijn de meningen daarover verdeeld. Je kunt een telformulier en bijengidsje downloaden. Er staan 16 verschillende wilde bijen, hommels en zweefvliegen in vermeld die in onze tuinen voorkomen. Zo kun je ze makkelijker herkennen. Op de site Nationale Bijentelling kun je meer info hierover vinden.
Bijentelling totaaloverzicht
Zoals je in het onderstaande totaal overzicht kunt zien neemt de hoeveelheid deelnemers dramatisch af. Dit is echt ontzettend jammer… Gelukkig in 2025 zijn er weer meer tellers, mede door het mooie weer. De telling neemt niet meer dan een half uur in beslag en is dus eigenlijk een kleine moeite. Naast dat het een leuke bezigheid is, zijn de resultaten zeer waardevol!
| Aantal tellers | Getelde bijen en zweefvliegen | |
| Bijentelling 2018 | 4309 | 44.701 |
| Bijentelling 2019 | 5365 | 53.740 |
| Bijentelling 2020 | 10.537 | 131.545 |
| Bijentelling 2021 | 11.141 | 201.676 |
| Bijentelling 2022 | 3750 | 82.615 |
| Bijentelling 2023 | 3465 | 58.511 |
| Bijentelling 2024 | 2350 | 41.431 |
| Bijentelling 2025 | 3563 | 77.836 |
Fruitige bijtjes onderzoek
Bron: Naturalis Fruitige Bijtjes. Naturalis en Landschapsfonds Holland-Rijnland zijn een onderzoek gestart en willen graag weten hoe het met de bestuiving in appelbomen staat. Bijen zorgen voor kruisbestuiving van appelbomen, dat wil zeggen zij nemen stuifmeel mee van andere bloemen naar de appelboom. Zo kunnen er vruchten ontstaan en dus voedsel voor ons.
Er wordt in dit onderzoek gevraagd of mensen willen deelnemen, om tijdens de appelbloesem (in april/mei) te kijken hoeveel en welke bijen de bloesem bezoeken. In het najaar kan men dan weer observeren hoe goed de appels bestoven zijn, dit is te zien aan de kwaliteit van de appels. Wil je meedoen met dit onderzoek? Dan kies je een appelboom uit die normaal goed in bloei staat en appels heeft. Met een lintje markeer je één tak en vermeld het aantal bloemen op een telformulier en gedurende 30 minuten tel je het aantal bestuivers op de tak.
In het najaar pluk je de appels die aan de gemarkeerde tak hangen en kijk je naar de kwaliteit van de appels. Alles wordt weer vermeld op het telformulier. Heb je geen appelboom in de buurt staan? Er zijn diverse boomgaarden die meedoen aan dit onderzoek en waar je dus terecht kunt voor de telling. Hier kun je meer lezen over het Fruitige Bijtjes Onderzoek.
En als laatste nog een tip voor de kleintjes die (nog) niet enthousiast zijn om mee te doen met de bijentelling. Bijen kunnen immers een beetje eng zijn om vriendjes mee te worden. Er zijn diverse spelletjes te koop om kinderen spelenderwijs kennis te laten maken met het bijenvolk. Wie weet, misschien kunnen de kinderen niet wachten om vriendjes met de bijen te worden en volgend jaar mee te doen met de Nationale Bijentelling.
Help een verzwakte hommel
In februari komen de eerste koninginnen tevoorschijn uit hun nest. Er is dan nog niet voldoende voedsel te vinden. De vleugels moeten ook voldoende opgewarmd zijn om te kunnen vliegen. Dit vraagt veel energie en de hommel kan dan verzwakt raken. Wil je helpen om dit zoveel mogelijk te voorkomen? Plant sneeuwklokjes, krokussen en blauwe druifjes in je tuin. Deze planten groeien al vroeg, zodat de koningin zich kan voeden.
Het kan voorkomen dat je een hommel ziet liggen die niet kan vliegen en verzwakt is. Wat doe je dan? Benader het beestje rustig (hij kan steken als hij zich teveel bedreigd voelt). Schuif het beestje op een stuk papier. Los een half theelepeltje suiker op in lauw water op een lepel en leg dit zo neer dat de hommel erbij kan om te drinken.
Is de hommel erg nat, dan kun je hem ook in een doos leggen met wat suikerwater. Laat hem vervolgens rustig drogen, bijvoorbeeld in de schuur.
Landelijk bijenonderzoek 2025
Ik zag op de website van de Bijenstichting dat zij samen met Pesticides Action Network Nederland burgeronderzoekers zoeken die van 14 februari tm 30 juni 2025 dode hommels gaan verzamelen. De impact van pesticiden (bestrijdingsmiddelen) op wilde bijen is zorgwekkend, maar in Nederland nog niet goed in kaart gebracht, vandaar dit onderzoek. De dode hommels worden in een lab onderzocht op aanwezigheid van pesticiden. Een vervolg hierop is dat er ook handvatten gegeven kunnen worden in de strijd tegen pesticiden. Inmiddels is de actie afgelopen om dode bijen te verzamelen en op te sturen.
Hieronder kun je nog wel de werkwijze lezen hoe je dode bijen kunt verzamelen en opsturen. Misschien wordt jij ook enthousiast om mee te doen volgend jaar, want ik denk dat er dan wel weer een onderzoek komt. Ik zal ook de resultaten van het onderzoek van 2025 in de gaten houden en hier vermelden.
Werkwijze burgeronderzoek 2025
Ik heb me aangemeld als deelnemer, want ik wil hier natuurlijk ook mijn steentje aan bijdragen. Ik ontving al snel na mijn aanmelding een mail met instructies hoe je moet handelen en een verzendformulier. Deelname is geheel vrijblijvend en er zijn geen verplichtingen. Je kunt ook op ieder moment stoppen om mee te doen, maar daar gaan we natuurlijk niet van uit.
Instructies voor deelname in vogelvlucht
- Let op dat de hommels echt dood is, ze kunnen namelijk ook uitgeput zijn.
- Hommels die waarschijnlijk al een poosje liggen of bijvoorbeeld platgereden zijn doen niet mee aan het onderzoek.
- Per “pakketje” één locatie aanhouden. Maak aparte formulieren en enveloppen als je op andere locaties ook dode hommels vindt. (bijvoorbeeld tijdens je vakantie)
- Met pincet of handschoen doe je de hommel in een plastic zakje en deze sluit je luchtdicht af.
- Je kunt de hommels eventueel ook in de vriezer bewaren, als je ze tegelijk wilt opsturen.
- De hommels in het plastic zakje opsturen in een verpakking waarbij ze niet de kans lopen om samengedrukt te worden.
- Je kunt de hommels opsturen op maandag, dinsdag en woensdag.
Het verzendformulier
Op het verzendformulier noteer je wat persoonlijke gegevens. Ook komt hierop de plaatsnaam te staan, waar je de hommel(s) hebt gevonden, en of dit binnen of buiten de bebouwde kom was. Het verzendformulier stop je bij het pakketje en de postzegel betaal je zelf. Via de volgende link Bijenstichting.nl/hommelonderzoek-gif/ kun je alles over het onderzoek vinden.
De hommels die wij gevonden hebben
Margret vindt 2 hommels
Wij vonden net voor het einde van het burgeronderzoek een paar hommels. Ik zag 19 juni tijdens mijn loopronde van de kranten een dode hommel liggen. Deze heb ik in een potje gedaan. Onderweg zag ik nog een hommel die ernstig verzwakt was. Ik ben thuis wat suikerwater gaan halen en ben weer terug gelopen. Op een lepeltje heb ik dit naast de bij neergelegd. Ik ben later weer gaan kijken, de hommel had zich ondertussen wel verplaatst, maar heeft het niet gered. Beide hommels heb ik in een potje bewaard in de vriezer en op woensdag 25 juni heb ik ze opgestuurd naar de Bijenstichting.
Zus Yvonne vindt ook 2 hommels
Op diezelfde woensdag kreeg ik van mijn zus het bericht dat ze, vlak achter elkaar, ook 2 hommels gevonden had. Op aanraden van mij heeft ze deze in een potje gedaan en meteen opgestuurd. Weer 2 voor het onderzoek!!
En onze dochter Debbie had al laten weten dat ze in de tuin op werk heel veel dode hommels had gezien. Gelukkig heb ik haar zover kunnen krijgen dat ze er toch een aantal in een doosje heeft gedaan en dezelfde dag nog opgestuurd heeft.
Zo konden wij toch vlak voor het einde van het burgeronderzoek een aantal hommels opsturen.
NK tegelwippen
In 2020 is dit bedacht en het heeft het vergroenen van tuinen als doel. Voor iedere tegel (30x30cm) die je weghaalt, komen gras, planten, bloemen of bomen in de plaats. Het voordeel hiervan is dat er meer biodiversiteit komt, wat belangrijk is voor plant, dier en mens. Ook zorgt dit voor minder wateroverlast, het blijft koeler op warme dagen en de bodem houdt water vast in drogere tijden.
NK tegelwippen is een wedstrijd tussen gemeenten. De actie was in 2023 van 21 maart tm 31 oktober. En er werden in deze zeven maanden meer dan 4,5 miljoen tegels vervangen voor groen, dit is een nieuw record!! Echt fantastisch!! Maar liefst 173 gemeentes deden mee. De gouden scheppen werden gewonnen door de gemeentes Arnhem, Vlaardingen en Halderberge, hier werden de meeste tegels gewipt per inwoner. Arnhem werd ook de winnaar van de gouden tegel, de meeste tegels werden hier weggehaald en vervangen door groen.
In 2022 liep de actie van 21 maart tot en met 31 oktober. Ruim 100 gemeenten deden mee in dat jaar. Als je een tegel (of liefst meerdere natuurlijk) gewipt hebt, kun je dit doorgeven op de site NK tegelwippen door middel van wat gegevens en een bewijsfoto. Vergeet natuurlijk geen groen te plaatsen!! Heeft jouw gemeente de meeste tegels vervangen, dan kunnen ze de gouden schep of gouden tegel winnen. In 2022 zijn de gouden scheppen gewonnen door de gemeentes: Hollands Kroon, Almelo en Breda. De gouden tegel kwam in bezit van Den haag. Er zijn in dat jaar meer dan 2,8 miljoen tegels gewipt.
De actie NK tegelwippen was in 2024 wederom van 21 maart tot en met 31 oktober. Ik heb dit jaar ook weer mijn steentje bijgedragen en nog wat tegels weg kunnen halen uit de voortuin om de bijen en andere insecten te helpen. Mijn motto is “Red de insecten”. Op 14 mei heb ik de koe bij de horens gevat oftewel de eerste twee tegels uit de tuin gehaald. Het begin was er en er stonden nog meer tegels op de nominatie om weggehaald te worden. Uiteindelijk zijn het in totaal zeven tegels geworden die ik verwijderd heb.
Bij Plantje.nl heb ik tuinplantjes gekocht en deze in een deel van de tuin gezet. Ook heb ik bloemenzaad gestrooid van Honey Highway op de plek waar tegels weggehaald waren. Het aantal verwijderde tegels heb ik vervolgens gemeld op de site van NK tegelwippen met foto’s erbij.
Ik kwam ook nog een bericht tegen van degroeneuitdaging.nl, waarbij je kans had om een regenton te winnen tijdens de actie van NK tegelwippen. Dus heb ik ook een mailtje naar hun gestuurd inclusief de foto’s. En twee weken later kreeg ik bericht dat ik de regenton gewonnen had. Hoe leuk!! Ik mocht er één uitzoeken van 100l, 114l of 168 liter. We hebben voor de 100 liter regenton gekozen omdat onze achtertuin niet zo groot is.
Misschien is er bij jullie in de buurt ook zo’n steengoeie actie waarbij je een regenton kunt winnen. We hebben nog een standaard en vulautomaat voor de regenton gekocht, en je ziet op de foto hieronder dat de ton zijn plekje in de tuin heeft gevonden.
NK tegelwippen totaaloverzicht
| Jaar | Gouden schep | Gouden tegel | Tegels gewipt |
|---|---|---|---|
| 2021 | Den Haag | Rucphen | 1.556.919 |
| 2022 | Breda, Almelo, Hollands Kroon | Den haag | ruim 2,8 miljoen |
| 2023 | Arnhem, Vlaardingen, Halderberge | Arnhem | ruim 4,5 miljoen |
| 2024 | Venlo, Vlaardingen, Halderberge | Venlo | ruim 5,5 miljoen |
Wat kun je nog meer doen om bijen te helpen
“Maai mei niet” is “maai minder”actie geworden
Hoe kunnen we een bij redden? De actie “maai mei niet” is al langer bekend in België en het Verenigd Koninkrijk. Er is aangetoond dat er in die maand zo’n 10 keer meer bijen komen als er niet gemaaid wordt. In 2022 roepen natuurorganisaties op om in Nederland ook met deze actie mee te doen. Gedurende de zomer staat alles in bloei dus dan is er genoeg voedsel voor de insecten. In mei is dat echter nog niet het geval, vandaar deze oproep.
Begin 2025 gaat de actie “maai mei niet” verder onder een nieuwe naam namelijk “maai minder”. In de afgelopen jaren deden veel mensen enthousiast mee met de actie in de maand mei en vervolgens gingen ze in juni het hele gazon weer maaien, terwijl er nog volop bloemetjes in het gras stonden. Met het invoeren van de nieuwe naam hoopt men dat mensen die meedoen inzien dat minder maaien, en dit volhouden over een langere periode, beter is om bloemweides aan te leggen.
En mijn paps doet in 2025 gelukkig weer mee met de actie. We hadden afgesproken dat hij steeds een deel van de tuin maait, zodat er toch bloempjes blijven staan en het gras niet zo hoog wordt dat mijn vader er niet meer doorheen komt met de maaier. Voor elk wat wils! In april heeft hij rondom gemaaid dus in het midden deel van het gazon kon het bijenbuffet blijven staan, zoals je op bovenstaande foto kunt zien. Hoe leuk!
Mijn zwager en ik hebben vlak daarna op één vierkante meter tuin geteld hoeveel bloemetjes er staan. Ook de soorten bloemen hebben we bekeken en ik kwam er achter dat er een voor mij vreemd bloemetje in het gazon stond. Ik heb deze opgezocht met de PlantNet app. Dit werkt heel gemakkelijk, je maakt een foto van de bloem via de app en dan geeft deze de bloemsoort aan die er het meest op lijkt. In dit geval was het dus de Pinksterbloem. Superleuk want het was me nog nooit opgevallen dat deze ook in het gras stond.
We hebben in één vierkante meter gazon 35 paardenbloemen geteld, 6 madeliefjes en 30 pinksterbloemen. Het totale deel in de tuin waar bloemetjes in het gras staan is 4.30m x 2.70m.
De Nectarscore
De nectarscore drukt uit hoeveel nectarsuiker jouw gazon per dag produceert voor bijen, vlinders en andere bestuivers. Hoe bereken je het? De nectarscores van elke plant in één vierkante meter worden opgeteld en vermenigvuldigd met het aantal vierkante meters waar je bloemetjes hebt laten groeien. Ik ben er nog niet helemaal achter waar je dit kan laten berekenen. Ik ga dit in de gaten houden. Ook zou het me leuk lijken als je zelf op kan zoeken hoeveel nectar er in een bepaalde bloem zit zodat je zelf de berekening kunt maken. Ik kan er in ieder geval niets over vinden, dus tips hierover zijn welkom onderaan bij de reacties.
Hieronder zie je de leuke bloemetjes die in het gazon bij mijn paps staan.
Om maar eens wat cijfers te noemen uit het jaar 2022. Er werden in dat jaar 708 gazons aangemeld: in totaal is 41 hectare gazon niet gemaaid tijdens de maand mei. Vanuit de deelnemende tuinen werd 10 kilo nectarsuiker geproduceerd, dit is goed voor de voeding van ongeveer 935.000 bijen! Wil je de resultaten nalezen van 2024, kijk dan eens via de volgende link: “resultaten maai mei niet 2024“. Ik hoop dat de actie in de toekomst nog meer bekendheid krijgt en dat er nog veel meer deelnemers bijkomen.
En één van die deelnemers in 2024 was mijn vader. Hij moest het even volhouden om zijn gras nog niet te maaien, al stond hij er nog niet voor de volle 100% achter. “Straks kom ik er niet meer doorheen met de maaimachine” was zijn reactie. Maar dat kwam zeker goed en hoe gezellig is het die leuke bloempjes tussen het gras. Gelukkig hielpen de weersomstandigheden (regen) ook nog een handje mee om niet te gaan maaien haha. En eerlijk is eerlijk mijn vader zijn tuin is zeker insectvriendelijk, dus gaat hij toch eerder het gras onder handen nemen, dan is er nog voedsel te vinden op andere plekken in zijn tuin. Paps: trots op je!
Honey Highway
Een poos geleden zag ik een kleine vrachtwagen rijden met een afbeelding van een bij en van fleurige bloemen, met de tekst erop “Honey Highway” en “Red de Bij!!” Wat een vrolijk geheel was er op die vrachtwagen afgebeeld en mijn aandacht was getrokken. Thuisgekomen wilde ik weten wat deze actie inhield en ging het meteen opzoeken.
Bron: Honey Highway: Het doel van Honey Highway is een bijenparadijs te maken van onze bermen, industrieterreinen en braakliggende terreinen door heel Nederland. Ze benaderen hiervoor onder andere overheidsinstanties en ondernemers. Bedrijven kunnen meedoen, ze kunnen hun eigen Bijenpark laten aanleggen. In één van de filmpjes op de site van Honey Highway kun je zien hoe een bedrijf in 2023 te werk ging om een kaal grasland te veranderen in bloemenbermen met veel biodiversiteit. Wat een goed initiatief, ik hoop dat veel bedrijven volgen. Via bovenstaande link kun je nog veel meer lezen over dit project.
Als particulier kun je natuurlijk ook meedoen en zakjes bloemzaden bestellen, ik heb meteen maar twee zakjes besteld. In jouw tuin kun je dan éénjarige Honey Highway biologische bloemzaden zaaien van half april tot half oktober. Ook kun je jouw gemeente benaderen om mee te doen aan dit initiatief van Honey Highway. Doet jouw gemeente er niets mee, dan kun je uiteraard zelf her en der in de bermen wat wilde bloemen zaaien (burgerlijke ongehoorzaamheid). Alle beetjes helpen zullen we maar denken, alles tenslotte voor de bijtjes en bloemetjes!!
Zo zie je maar, er zijn genoeg initiatieven om voor het behoud van de kleine beestjes te zorgen. Neem ook eens een kijkje in ons blog “zelf een border aanleggen” en red de bij en andere insecten. Hup, die tegels eruit en maak een mooie border met planten en bloemen. Het ziet er veel gezelliger uit en je helpt de natuur een handje. Een win-win situatie dus!!
In ons blog “hommel weetjes” vind je nog veel meer informatie over de hommels en hoe je kunt zorgen dat ze een mooi en warm verblijfsplekje krijgen! De zogenaamde hommelhuis of hommelburcht kun je kopen of eventueel zelf maken aan de hand van een tekening van Freds bouwtekeningen.
Video: Wat kun je doen om bijen te helpen?
In de video hieronder vind je alle onderwerpen die in dit blog besproken zijn. Welke planten en bloemen in onze tuin hebben een aantrekkingskracht op bijen en hommels? Je vindt het terug in ons filmpje! Veel kijkplezier!